Najaarsbijeenkomst 2021

Jubileumvergadering Schrijverscontact
(2 oktober 2021 in de Kandelaarkerk te Amersfoort)

Aanwezig: René van Loenen, Irene Postma, Johan de Groot, Ria Borkent, Clemens van Brunschot, Hans Werkman, Wim en Agnes Zijlstra, Jan Groenleer, Ati van Gent, Sytse van der Veen, Fiet van Beek, Els Florijn, Henk van ter Meij, Alfred Valstar, Henk van Loenen, Pauline Leenman, Saskia Schouten, Bert de Jong, Henk Vaessen, Frank en Nynke Dijkstra. Mieke van den Berg en Dirk Idzinga zijn aanvankelijk wel aanwezig, maar kunnen helaas de bovenzaal niet bereiken.
Afgemeld: Jaap van den Beukel, Jantje Bazuin, Laura Reedijk, Anton Chardon, Jelle Tjalsma, Kitty Op ’t Land, Sietsche Lyklema, Carla de Boer, Alfred Bronswijk, die allen een kaart toegestuurd krijgen. Henjo Hekman, Henk Fonteyn, Lodewijk Crijns en Elsbeth de Jager meldden zich eveneens af.

Welkom door voorzitter René van Loenen, speciaal voor onze gasten Onno Zijlstra, Rob Ross jr. en spreker Wim Zijlstra met Agnes die geluid en beeld verzorgt. Mieke van den Berg en Dirk Idzinga zijn helaas onverrichterzake naar huis gegaan, aangezien de lift te smal is voor Miekes rolstoel. Met grote spijt vernemen we dit. Als nieuw lid verwelkomen we Henk Vaessen. Voorzitter staat stil bij  het overlijden van onze zeer gewaardeerde Jaap de Gier, letterkundige, Achterbergkenner, hij hield recent een lezing over het Wilhelmus. Alfred Bronswijk is te feliciteren met zijn promotie op ‘God en zijn beelden’ aan de Radbouduniversiteit in Nijmegen.

Opening
René leest een gedicht van Hans Bouma uit ‘In de schaduw van de psalmen’. Hij memoreert het boek ‘Godschaamte’ van Stephan Sanders. Overgang naar christelijk geloof is onbegrijpelijk voor de intellectuele buitenwereld, zoals ook Kristien Hemmerechts op onbegrip kan rekenen sinds ze gelovig is geworden. Christelijke thema’s spelen een rol bij de auteurs van Schrijverscontact.

Wim Zijlstra over Ida Gerhardt
Wim typeert zich als een verhalenverteller met liefde voor poëzie. Kunnen lezen is geweldig! Agnes declameert (met bonkende gebaren!) ‘De ratten’ van Ida Gerhardt over haar depressieve moeder. ‘Het zeepaardje’ is een vers, golvend achter glas. Vanmorgen gaat het vooral over ‘Anamnèsis’, een gedicht over ‘de vogel met de rode poten, tureluur’. Wim (leraar Nederlands) besprak het met zijn Atheneum IV-klas: twee zinnen, een van vier, en een van acht regels, geen rijm, wel klank. Intrigerend hierin is dat ‘de Nijlvisser weet en niet weet’ van het land dat hij nooit zag. In 1980 ontving Ida Gerhardt de P.C. Hooftprijs. In oktober van dat jaar schreef de klas van Wim een brief aan Ida over dit gedicht. Ze schrijft (toen nog handgeschreven) terug dat haar werk sterk door Anamnèsis is bepaald, hier: de roep van de trekvogels. Ze wil in de klas komen, ‘onopgemerkt, geen journalisten, geen geschenken, alleen een plak witte chocola’. Ter voorbereiding en overdenking stelt ze de leerlingen vragen: 1. Is je eigen herinneringsvermogen sterk of zwak? Wordt het wel eens plotseling zeer levendig, door een geur of muziek? 2. Ken je de vreemde gewaarwording: hé, ik ben hier al eerder geweest? 3. Werkt bij jullie de anamnèsis wel eens naar voren? 4. Hoe vindt de zwaluw van de Nijl de weg feilloos terug naar de boerderij in Eefde? ‘Door zijn instinct’ is geen antwoord.

 Ida in Atheneum IV
Er volgen meerdere brieven tussen de klas en Ida Gerhardt en in november komt ze een lesuur. De leerlingen luisteren ademloos. Ze zegt: schrijf niets op. ‘De grondslag van mijn dichterschap is een grote verwondering en schroom tegenover het geschapene, tegenover de geschapen mens het meest. Verder heb ik een absoluut gehoor voor het vers. Soms valt het vers mij geheel voltooid toe, zoals het vers Anamnèsis. Wat jullie aanwezen: voor mij zijn dat de keuren van het vers.’ Voor Achilles met Xanthos moest ze heel hard werken, het heeft mannelijk rijm, als een hoefslag. Achilles is hier 15 jaar. Ze zag de boerenzoon op het erf van de buren werken. Dat lijkt Achilles wel!
Hollands onweer eindigt met regels die teruggaan op de angst in haar: ik hoor hier niet, ik maakte dit eerder mee. Voor de leerlingen schreef ze twintig handtekeningen die ze maar moesten uitknippen. Ze moest weer aan het werk.
Wim maakte een boekje ‘Weet gehad en niet gehad’ van Ida’s les, uitgeschreven in haar markante handschrift. Na haar dood in 1997 is het gevonden en uitgegeven. Mieke Koenen zou het gebruiken voor een deel van de serie ‘De Parelduiker’, maar is met ander werk bezig. Wim schenkt ‘Weet gehad en niet gehad’ aan René. René kocht voor Wim met zijn ongelooflijke verhaal via een soort vooruitziende anamnèsis: witte chocola (!) en een fles wijn, en overhandigt deze als dank.

 Huishoudelijk
– René noemt de nieuwe uitgaven van leden: ‘Het Oerverbond’ van de Sterke Verhalen Club (Wim Zijlstra), ‘Kindlief’ van Greetje van den Berg, een roman over een interseksueel kind, ‘Een stem uit de hemel’, het romandebuut van Sytze van der Veen. Gefeliciteerd met deze uitgaven!
– Mieke en Dirk vragen wie het archief van Schrijverscontact wil overnemen. Hans Werkman oppert dit naar het HDC in Amsterdam te brengen, het Historisch Archief. René neemt het mee en neemt contact op. Wie de complete jaargangen van Woordwerk en Liter wil, kan zich bij Hans melden.
– De verhalendag is op 13 november bij Ria in Apeldoorn. Geef je op, net als Greetje, Bert, Wim, Ria, Pauline, Saskia en stuur een verhaal in (1200 tot circa 2500 woorden).
– Dichtersdag nog niet bekend.
– In de benedenzaal is een expositie van boeken, o.a. van Bert de Jong met illustraties van Tom Janssen, bekroond cartoonist in Italië.
– Jubileumboek Mens! is te koop bij de boekentafel van uitgever Fiet van Beek.
– Kosten van de lunch € 12,50 graag overmaken op rekening Schrijverscontact.
– René leest een tekst: ‘Voor de opening van de maaltijd’.

*Pauze met kroketten, broodjes  en soep

 JUBILEUMBIJEENKOMST in de middag.

 * Irene Postma speelt als inloopmuziek Wichtige Begegenheit van Schumann

– Welkom aan de middaggasten: dochter Marijke van Rob Ross, drie dochters en een schoondochter van Koos van Doorne, Frank en Nynke Dijkstra.

– Opening jubileum door René. Bij de huidige toenemende ontlezing lijkt de oorzaak: het elitaire van literatuur. ‘De lijst’ op school schrikt af. Iemand als Bomans zou in Engeland meer aanzien hebben verkregen. Elitair kan echter niet bestaan zonder populair, alleen economisch al niet. Onze jubileumuitgave Mens! laat een mooie mix zien van die lelijke woorden elitair & populair. Veel dank aan grote en kleine sponsors, zonder jullie steun had het niet gekund!

– Videopresentatie, gemaakt door Mieke van den Berg. Hans Werkman geeft hierbij toelichting. We zien vele foto’s van oud-leden en huidige schrijvers, in zaaltjes, op conferenties, in gesprek, achter de microfoon, voorlezend,  luisterend, er vliegt zelfs een Vlaamse Gaai door het beeld.
Applaus voor Mieke, haar presentatie zal op de website van Schrijverscontact een plek krijgen.

– Toespraak. Namens uitgeverij Anderszins feliciteert eigenaar Fiet de vereniging met 50 jaar bestaan. Anderszins bestaat 5 jaar, en heeft als logo een paarse klaproos. De klaproos is een bermbloem naast de mainstream, de kleur paars is bijzonder. Anderszins geeft poëzie uit, naast zorg- en levensverhalen. Samen met Schrijverscontact is Zusterlief, broederlief uitgegeven en nu het boek Mens! Wat een rijkdom, wat een diversiteit, wat een werk! Fiet geeft aan Schrijverscontact, in de persoon van Irene als eindredacteur, een paarse klaproos.

– Aanbieden ‘eerste exemplaar’ MENS!
René memoreert de veelkleurigheid van onze vereniging, in werkelijkheid zijn onze hoofden vooral wit en grijs. Daarom lijkt het een goed idee om de nieuwe bundel aan het jongste lid van Schrijverscontact aan te bieden. Els Florijn mag het eerste exemplaar ontvangen, met bloemen, en de wens van René om in haar de toekomstige voorzitter te mogen zien. ‘Ieder zijn vak’, reageert Els ad-rem, daarmee onbedoeld illustrerend dat ze een goede voorzitter zou zijn. Mooi fotomoment voor volgend jubileum. Irene en Fiet krijgen van René bloemen voor hun werk.

– Muziek en gedichten, Irene Postma op de vleugel, Ria Borkent leest gedichten uit Mens!
– De roeper (Ati van Gent), Het nieuwe leven (Jan de Bas), Laverend (Frank Daen),
*Bach, Die Kunst der Fuge, 1ste contrapunt
– Stedelijk Museum (Ria Borkent), Ornithodroom (Alfred Valstar), Chanson Triste (Thomas Pinkhof)
*Schumann, Träumerei
– Kennismaking (Jaap Zijlstra), De eerste discipelen (Rob Ross), St. Kevin (René van Loenen),
* Schumann, Der Dichter spricht
– Lentewandeling (Inge Lievaart), Vader (Julian Holtrichter), Goede Vrijdag (Jan Groenleer),
* Bach, Die Kunst der Fuge, 2de contrapunt
– Gedicht over Marcel Ponseele, meester der barokhobo, wordt door Irene voorgelezen.

– Aanbieding brochure
Tot slot van deze dag biedt Irene, die de lay-out verzorgde en het liet drukken, aan Hans Werkman de door hem geschreven geschiedenis van Schrijverscontact aan, de brochure Van de Bosrand tot De Witte Huisjes. De uitgever zorgde voor het prachtige omslag in dezelfde stijl als Mens! Hans krijgt als dank een nationale Kunst- en cultuurbon.

– Afsluiting door René van Loenen
René leest het eerste kwatrijn van Koos van Doorne voor: ‘Achter wat schijnt te zijn, vermoed ik wat bestaat,’ waarmee deze mooie viering tot een einde komt. In de benedenzaal worden wijn en kroketten geserveerd, en is opnieuw kans om de vroege uitgaven van Schrijverskontakt (zoals de auteursvereniging toen nog heette) en van (oud-)leden te bewonderen, en een gesprekje met gasten of anderszins aan te knopen.

Ria Borkent (verslag)

Hier volgen de foto’s. Door erop te klikken worden ze vergroot. (Voor liefhebbers zijn ze ook nog full-format beschikbaar.)